New York’ta çok sevdiğim bir dostumun kızı ile konuşuyorduk. Üniversiteden yeni mezun olmuş, sosyal düzen, politika, estetik birçok konuda bilgili, açık fikirli bir genç kadındı Z, ismi bende kalsın. O kadar pırıl pırıldı ki onca aday arasından Obama döneminde Beyaz Saray’a stajyer seçilen ekipteydi. Beyaz Saray’daki dönemi bittikten sonra sohbet ettik Z ile. Babası da tam hayatına yön çizecek bir dönemde olan kızlarının benimle biraz sohbet etmesini istiyordu. Hayatta ne yapmak istediğini sordum Z’ye. Uzun bir sessizlik oldu. Mırın kırın cevaplar. “Hayalin ne ya?’’ dedim, “En uçuk hayalin’’ (What is your wildest dream?). Şöyle bir işte çalışabilirim gibi bir yanıt verdi. Z’nin bu yanıtı karşısında içimi büyük bir hüzün kapladı. Ona belli etmemeye çalıştım. Fakat Manhattan’ın West Village mahallesinde büyümüş, dünya renklisi bir karaktere sahip bir babası olan, zehir gibi zeki ve sağlam karakterli olduğunu düşündüğüm bu genç kadının bir hayali, hayatta yapmak istediği bir iş, başarmak istediği bir hedef yoktu. “Bu da olur… şu da olur… o da olur..” şeklinde bakıyordu çevresindeki iş seçeneklerine.
Z yalnız değil. Çevremizde o kadar çok var ki Z’den, belki bunu okuyan siz de Z ile benzer düşünüyor, hissediyorsunuz. Yıllarca Spolin doğaçlama çalışmalarıma katılan birçok kişi Z ile benzer bir noktadaydı. Arayışta oldukları için yolları benimle kesişmişti. Ben çok küçük yaşta mesleğimi seçmiş, ve seçimimi yaptıktan sonra da hiç tereddüt etmemiş biri olarak çok şanslı olduğumu görüyorum.
İlkokul biterken, iki katlı, o zamanlar bana kocaman görünen bir bahçesi olan evin salonunda, yuvarlak masanın bir kenarında oturmuştuk annemle. Annem ‘“Müzik eğitimi için konservatuar sınavları var. Mesela bir enstrüman çalabilirsin, keman gibi. İster misin?’’ diye sormuştu. Ben de “Tiyatro için de var mı sınav?’’ demiştim.
“Yok, o liseden sonra’’
“O zaman ben onu bekleyeyim.’’
Günlerin uzamaya başladığı bahar aylarından biriydi. Sakin ve kararlı bir tavrım vardı. Şimdi aynı tavrı meslek hayatımda korumaya çalışıyorum. Yuvarlak masanın kenarındaki küçük kız gibi sakin, ne istediğini, gerekirse istediği şey için beklemeyi, sabretmeyi bilen Ege olmak için efor sarfediyorum, her gün. Yani hayalinizi bulunca da “Oh ne rahat hayat, şimdi başkaları düşünsün!” diye yaşamıyorsunuz.
Biz, kelebek gibi uçuşmak için değil, bir atmaca gibi hedefe doğru gitmek için yaratılmışız.
Doğan Cüceloğlu konuşmalarından birinde hayatımızın anlamı olması için kendimizden daha büyük bir sorumluluğumuz olması gerektiğinin altını çizer. Eski bir Afrika masalına göre insanlar unutulmadıkları sürece ölmezlermiş, Doğan hocamıza da gittiği yerde selam olsun.
Çocuklar gözümüzün nuru, en kıymetlilerimiz, geleceğimiz. Ama biz yetişkinlerin de bu yolun izini sürmeyi bırakmamamız gerek. Hem kendimizi bulmak hem de onlara örnek olmak için. Çünkü toplum örnek görerek dönüşür, ben Konfüçyus’un* yalancısıyım.
Hayaliniz nedir?
What is your wildest dream?
* MÖ 551-479 arasında Çin’de yaşamış olan filozof Konfüçyüs’ün öğretisinde, Chun Tzu, erdemli insan, örnek alınan insan, asil insan demektir. Konfüçyus’a göre asalet soydan gelmez, hak eden herkes asil olabilir ve toplum bu asil, erdemli insanları kendine örnek alarak iyileşir.